اگزمای پوستی: علل، علائم و راه های درمان

اگزمای پوستی یکی از رایج‌ترین بیماری‌های التهابی پوست است که تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی افراد می‌گذارد. این بیماری با علائمی نظیر خشکی، خارش مداوم و قرمزی پوست همراه بوده و بیشتر در کودکان بروز می‌کند، هرچند بزرگسالان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. در این مطلب سعی داریم به‌ صورت جامع به بررسی علل، علائم، و راهکارهای درمان و کنترل اگزمای پوستی بپردازیم.

اگزمای پوست چیست؟

اگزما از بیماری‌های شایع پوستی است که باعث خشک شدن پوست، خارش و قرمزی آن می‌شود. این بیماری ممکن است به صورت بثورات جلدی بسیار خفیف که بسیار سریع از بین می‌رود یا زخم‌های شدید با دوره طولانی‌تر باشد و غالبا با خارش همراه هستند.

انواع اگزمای پوست

انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که هر کدام علائم خود را دارند و به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. در ادامه انواع اگزمای پوستی را به شما معرفی می‌کنیم:

• درماتیت آتوپیک: درماتیت آتوپیک باعث خشکی و خارش پوست می‌شود و پوست را قرمز و ملتهب می‌کند. آتوپیک شایع‌ترین نوع اگزما است.
• درماتیت تماسی : درماتیت تماسی همان‌ طور که از نامش پیدا است در تماس با یک ماده محرک ایجاد می‌شود و می‌تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند.
• درماتیت دیشیدروتیک: درماتیت دیشیدروتیک بیشتر بر روی انگشتان، کف دست‌ها و کف پا دیده می‌شود و این قسمت‌ها را درگیر می‌کند. این بیماری در زنان شایع‌تر است و باعث خارش و پوسته‌پوسته شدن ناحیه و حتی درد می‌شود.
• درماتیت سکه‌ای: درماتیت نومولار یا سکه‌ای یا عددی به‌ شکل لکه‌های قرمز، پوسته‌پوسته و خارش‌دار گرد روی پوست ظاهر می‌شود. این نوع اگزمای پوستی بیشتر قسمت پایین ساق پا را درگیر می‌کند. اگر پوست خیلی خشکی داشته باشید ممکن است به این بیماری مبتلا شوید.
• درماتیت استازیس : درماتیت استازیس بیشتر در قسمت پایینی ساق پا ایجاد می‌شود و دلیل آن هم جریان خون ضعیف در این ناحیه از بدن است.
• نورودرماتیت : نورودرماتیت نوعی اگزما است که معمولا خود به ‌خود درمان می‌شود. این بیماری بازو، شانه‌، آرنج، پاها، مچ پا، مچ دست، دست، پشت گردن یا پوست سر و حتی نواحی مقعد و تناسلی را درگیر می‌کند و باعث ایجاد خارش می‌شود.

علائم اگزمای پوستی

علائم اگزمای پوستی شامل موارد زیر است:

• خارش
• سوزش
• تورم
• قرمزی
• تاول هایی که مایعاتی ترشح می نماید.
• برآمدگی و برجستگی
• پوسته‌پوسته شدن

علل ایجاد اگزمای پوست چیست؟

هنوز پاسخ دقیقی برای این سؤال که وجود ندارد؛ ولی تحقیقات نشان می‌دهد بین این بیماری و موارد زیر ارتباط وجود دارد:

1. ژنتیک: بسیاری از متخصصان معتقدند این بیماری ریشه‌های ژنتیکی دارد؛ چون طبق تحقیقات انجام شده شیوع این بیماری بین افرادی که یکی از اعضای خانواده آنها به اگزمای پوستی مبتلا بوده است، بیشتر از دیگران است.
2. سیستم ایمنی: پوست افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، قابلیت محافظت از خود در برابر محرک‌ها را از دست می‌دهد و ممکن است در آینده به اگزمای پوستی مبتلا شوند.
3. عوامل خارجی: آب و هوای سرد و خشک زمستانی، دمای بسیار بالا و کمبود رطوبت پوست از عواملی هستند که بروز اگزما را تشدید می‌کنند.
4. ابتلا به آلرژی: یکی از بیماری‌های زمینه‌ساز اگزما، بیماری آلرژی است. افرادی که آلرژی دارند نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به اگزمای پوستی هستند؛ زیرا بدن آنها نسبت به بعضی از محرک‌ها آلرژی دارد و ممکن است به صورت بروز اگزما، نسبت به آن‌ها واکنش دهد.

اگزمای پوستی در کودکان

اگزمای پوستی در کودکان یک بیماری شایع است که باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می‌شود. این بیماری معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال رخ می‌دهد و می‌تواند با عوامل محیطی و ژنتیکی مرتبط باشد.

درمان اگزمای پوستی

در حالی که هیچ درمانی برای اگزما وجود ندارد، چندین درمان موثر برای مدیریت علائم بیماری وجود دارد. گزینه های درمانی عبارتند از:
درمان های موضعی:

1. مرطوب کننده ها: مرطوب نگه داشتن پوست در مدیریت اگزما بسیار مهم است. کرم‌ها یا پمادها اغلب برای ایجاد سدی توصیه می‌شوند که مانع از دست رفتن آب از پوست شود.
2. استروئیدهای موضعی: اینها معمولاً برای کاهش التهاب و خارش تجویز می شوند.
3. مهارکننده های کلسینورین: اینها کرم های غیر استروئیدی هستند که به کاهش التهاب کمک می کنند و اغلب برای نواحی حساس مانند صورت و گردن استفاده می شوند.

داروهای خوراکی:
آنتی هیستامین ها: می توانند به کاهش خارش به خصوص در طول شب کمک کنند.
کورتون ها: در موارد شدید ممکن است کورتون های خوراکی برای کاهش التهاب تجویز شود. با این حال، آنها معمولا برای مدت کوتاه استفاده می شوند.
سرکوب کننده های ایمنی: این داروها، مانند سیکلوسپورین یا متوترکسات، ممکن است برای اگزمای شدید که به درمان های دیگر پاسخ نمی دهند، تجویز شوند. آنها با سرکوب سیستم ایمنی برای کاهش التهاب کار می کنند.
نور درمانی( فتوتراپی)
برای افراد مبتلا به اگزمای متوسط تا شدید که به درمان‌های موضعی پاسخ نمی‌دهند، ممکن است فتوتراپی توصیه شود. این درمان شامل قرار دادن پوست در معرض مقادیر کنترل شده نور ماوراء بنفش طبیعی یا مصنوعی است که می تواند به کاهش التهاب و بهبود توانایی پوست برای مبارزه با باکتری ها کمک کند.
تغییر سبک زندگی

1. تشخیص و اجتناب از محرک ها: داشتن یک دفترچه برای ردیابی عواملی که باعث اگزما شما می شود می تواند به شما در جلوگیری از این عوامل در آینده کمک کند.
2. مدیریت استرس: تمرین تکنیک های کنترل اعصاب مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفس عمیق می تواند به کاهش سطح استرس کمک کند.
3. پارچه های نرم و قابل تنفس بپوشید: لباس هایی را انتخاب کنید که از الیاف طبیعی مانند پنبه ساخته شده اند تا تحریک را کاهش دهند.
4. روتین مراقبت از پوست را حفظ کنید: مرطوب کردن منظم پوست، حتی زمانی که اگزما شدید نیست، برای مدیریت این بیماری ضروری است.

درمان های طبیعی و خانگی اگزما

برخی از افراد علائم اگزما را با درمان‌های طبیعی و خانگی تسکین می‌دهند، اگرچه این موارد باید با احتیاط و با مشورت پزشک استفاده شوند:
آلوئه ورا: ژل آلوئه ورا به دلیل خاصیت ضدالتهابی خود شناخته شده است و می تواند در مناطق آسیب دیده استفاده شود تا به ترمیم پوست کمک کند.
روغن نارگیل: این روغن طبیعی می تواند به مرطوب کردن پوست و کاهش التهاب کمک کند.

بهترین پماد برای اگزمای پوستی

بهترین پماد برای اگزمای پوستی بستگی به نوع و شدت اگزما و پوست فرد دارد؛ اما در کل، برخی از محصولات پمادی که به عنوان بهترین پماد برای اگزمای پوستی مشخص شده‌اند عبارتند از:
پماد کالمین: این پماد حاوی کالمین می‌باشد که خارش و التهاب را کاهش می‌دهد و مؤثر در درمان اگزما است.
پماد پروتوپیک: این پماد حاوی تاکرولیموس است که در کنترل التهاب و خارش اگزما موثر است.
پماد کلوبتازول: پماد کلوبتازول از نوع پمادهای ضد قارچی است و برای درمان اگزما، پسوریازیس و درماتیت استفاده می‌شود. کلوبتازول نوعی دارو پوستی قوی است که می‌تواند التهاب‌ها، خارش و قرمزی پوست را بهبود بخشد.
پماد کورتیزون: این پمادها شامل کورتیزون هستند و می‌توانند التهاب و خارش را در اگزما کاهش دهند.

نقش تغذیه در مدیریت اگزمای پوست

تغذیه می‌تواند نقش مهمی در مدیریت اگزمای پوست ایفا کند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا-3، مانند ماهی‌های چرب، می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود علائم اگزما کمک کند. همچنین مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است به تقویت سیستم ایمنی و کاهش شدت اگزما کمک کند. از سوی دیگر، برخی افراد ممکن است به برخی غذاها مانند لبنیات یا گلوتن حساسیت داشته باشند که می‌تواند علائم اگزما را تشدید کند. بنابراین، شناسایی و اجتناب از غذاهای محرک می‌تواند بخشی از استراتژی مدیریت اگزما باشد.

رابطه اگزمای پوستی و استرس چیست؟

استرس، ترشح هورمون کورتیزول که تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن است را افزایش می دهد. افزایش این هورمون در بدن در نهایت باعث بر هم خوردن تعادل در واکنش‌ های ایمنی مختلف بدن می‌شود . نتیجه این مسئله هم افزایش مولکول های سلولی مولد التهاب است. به همین ترتیب استرس مزمن می تواند، علائم بیماری اگزما را تشدید نماید.

سوالات رایج درباره اگزمای پوستی

1- آیا اگزمای پوستی قابل درمان است یا فقط می‌توان آن را کنترل کرد؟
درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد؛ اما برخی از گزینه‌های درمانی موجود می‌توانند به مدیریت علائم بیماری کمک کنند و با تسکین دادن علائم ناراحت‌کننده، شرایط را برای افراد راحت‌تر کنند.
2- چگونه می‌توانم از عود اگزمای پوستی جلوگیری کنم؟
برای جلوگیری از عود اگزمای پوستی، مهم است که از خشکی پوست خودداری کرده و از مرطوب‌کننده‌های مناسب به‌طور مداوم استفاده کنید. همچنین شناسایی و اجتناب از عوامل محرک مانند بعضی غذاها، مواد شیمیایی یا تنش‌های روحی می‌تواند به کاهش خطر عود این بیماری کمک کند.
3- آیا استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی خاص می‌تواند اگزما را بدتر کند؟
التهاب اگزما می‌تواند توسط محصولات آرایشی مختلف و مواد تشکیل دهنده آنها تحریک یا تشدید شود.
4- چه زمانی باید برای درمان اگزمای پوستی به پزشک مراجعه کنم و چه نوع متخصصی مناسب ‌تر است؟
اگر اگزمای پوستی شما به درمان‌های خانگی پاسخ نداد، علائم آن شدید شد، یا دچار عفونت ثانویه شده باشید (مانند قرمزی، تورم یا ترشح)، باید به پزشک مراجعه کنید. متخصص پوست معمولاً بهترین گزینه برای درمان اگزما است. این متخصصین می‌توانند به شناسایی علل زمینه‌ای و ارائه درمان‌های مناسب کمک کنند.
5- آیا آب ‌وهوای خاصی برای کاهش علائم اگزما مفید است؟
بله، آب و هوای مرطوب و معتدل معمولاً می‌تواند به کاهش علائم اگزما کمک کند؛ زیرا رطوبت بالا پوست را بیشتر مرطوب می‌کند. همچنین دوری از دماهای بسیار سرد و گرم و عوامل تحریک‌کننده مانند گرد و غبار و مواد آلرژی‌زا نیز مفید است.
6- آیا اگزمای پوستی مسری است؟
خیر، اگزما یک بیماری پوستی است که به هیچ عنوان مسری نیست.
علت عود اگزمای پوستی در زمستان چیست؟ راههای پیشگیری از آن
عود اگزمای پوستی در زمستان معمولاً به دلیل هوای سرد و خشک، کاهش رطوبت در محیط و استفاده از منابع گرمایی داخلی است که می‌تواند پوست را خشک‌تر کند. برای پیشگیری از این امر، توصیه می‌شود از مرطوب‌کننده‌های مناسب استفاده کنید، به ‌ویژه بعد از حمام و از آب داغ که پوست را بیشتر خشک می‌کند، پرهیز کنید. همچنین پوشیدن لباس‌های نخی و ضد آلرژی به جای پشم و مواد مصنوعی می‌تواند به کاهش تحریک پوست کمک کند. حفظ رطوبت در منزل با استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌ساز نیز مفید است.
7- درمان خانگی اگزمای پوستی چیست؟
درمان‌های خانگی اگزمای پوستی شامل استفاده از مواد طبیعی و روش‌های ساده برای تسکین علائم است. یکی از راه‌های مؤثر، استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا زیتون برای مرطوب کردن پوست و کاهش التهاب است. همچنین، حمام‌های کوتاه با آب ولرم و افزودن جو دوسر کلوئیدی می‌تواند به تسکین خارش و خشکی پوست کمک کند. استفاده از آلوئه‌ورا به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی نیز می‌تواند اثرات ضدالتهابی داشته باشد. مهم است که از مواد تحریک‌کننده و صابونی که باعث خشکی پوست می‌شود، دوری شود و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود.
سخن پایانی
در نهایت، اگزمای پوستی به عنوان یک بیماری مزمن نیازمند مدیریت مستمر و فهم دقیق از عوامل مؤثر بر آن است. با رعایت نکات کلیدی مثل انتخاب درمان‌های مؤثر، اجرای مراقبت‌های روزانه از پوست و پرهیز از عوامل تحریک‌کننده، می‌توان به بهبود وضعیت و کاهش شدت علائم کمک کرد. توجه به تغذیه متعادل، مدیریت استرس و آگاهی از تغییرات زیست‌محیطی نیز نقش بسزایی در سلامت پوست ایفا می‌کند. اگرچه ممکن است اگزما به‌طور کامل درمان نشود، اما با پیگیری منظم و دریافت مشاوره‌های پزشکی، می‌توان کیفیت زندگی را به شکل قابل توجهی بهبود بخشید و از عود علائم جلوگیری کرد.